پاسخ لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان به تنش کم آبی

به منظور بررسی پاسخ ژنوتیپ های گندم نان به تنش کم آبی، 79 لاین اینبرد نوترکیب حاصل از تلاقی رقم yecora rojo (به عنوان والد پدری) و ژنوتیپ no. 49 (به عنوان والد مادری) به همراه والدین، در قالب طرح لاتیس مربع (9×9) با دو تکرار و تحت دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کم آبی بررسی شدند. صفات مورد مطالعه عبارت از ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد روز تا سنبله دهی، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد کاه و شاخص برداشت بودند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین لاین های مورد مطالعه اختلاف معنی داری از نظر کلیه صفات وجود دارد. بر اساس تجزیه مرکب داده ها اثرات متقابل لاین × شرایط آبی برای کلیه صفات غیر معنی دار بود. لاین های 86، 65 و 52 از لحاظ عملکرد دانه و صفات مرتبط با آن به عنوان برترین لاین ها شناسایی شدند. محاسبه ضرایب همبستگی ساده نشان داد که عملکرد دانه با ارتفاع بوته، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد کاه و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی دار و با تعداد روز تا سنبله دهی همبستگی منفی و معنی داری در سطح احتمال یک درصد دارد. تجزیه رگرسیون گام به گام در متوسط شرایط بیان داشت که عملکرد کاه، تعداد روز تا سنبله دهی، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه از اجزای موثر بر عملکرد دانه هستند. تعداد دانه در سنبله بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه و عملکرد کاه بشترین اثر غیر مستقیم را بر آن از طریق تعداد دانه در سنبله داشت. در تجزیه خوشه ای به روش ward بر اساس کلیه صفات و نیز عملکرد دانه و صفات موثر بر آن، ژنوتیپ ها را به دو گروه منتسب کرد. مقایسه انحراف از میانگین کل گروه ها نشان دهنده برتری گروه اول در هر دو حالت نسبت به گروه دوم بود. با انجام تجزیه به عامل ها بر اساس روش تجزیه به مولفه های اصلی و چرخش کوآتری ماکس، سه عامل 14/76 درصد تغییرات مربوط به صفات اولیه را توجیه کردند. در ارزیابی لاین ها بر اساس شاخص های تحمل به خشکی mp، gmp و sti لاین های 52، 65 و 86 در متوسط شرایط نرمال و دارای تنش کم آبی به عنوان متحمل ترین لاین ها شناخته شدند.